PP-26 Kapasite Kullanımı: Uniform
- Utkan Ekinci
- Feb 8, 2024
- 2 min read
Üretim planlama sürecinin en önemli kısmı kapasite kısıtlarına göre hesapların yapılmasıdır. Bir ürün birden fazla makineye bağlı olabilir. Ayrıca aynı makineye bağlı ürünler arasında, üretim sürelerinde önemli farklar da olabilir. Kapasite kullanımını gerçekçi bir oranda tutup, ürünlerin ihtiyaçlarını karşılayacak algoritmaların kullanılması zorunludur.
Bu eğitimde Arkhon’un “Uniform” adındaki algoritmasının nasıl çalıştığını göstereceğiz.
Kapasite Planlama - Uniform
Üzerinde çalışacağımız örnek için önce kapasite kullanım algoritması çalıştırmadan sonuçları gözden geçireceğiz. Aşağıda gördüğünüz örnekte, kapasite kullanım için “None” kutusu seçilmiş.

Bu plana göre kapasite kullanım raporunu aşağıda görebilirsiniz.

Bir çok haftada kapasite kullanımın %100’ün üstünde olduğunu görüyoruz. Bu durum gerçekçi olmadığı için “Capacity Utilization” grubundan “Uniform” kutusunu seçip “Run Plan” tuşuna basıyoruz. Yeni planımızı aşağıda görebilirsiniz.

İlk hafta için verilen üretim miktarlarının düşürülüp, bir sonraki haftaya kaydığını görüyoruz. Aynı şekilde bir çok yerde stok hedefleri yakalanamıyor, sonraki periyotlara üretimler kayıyor. Bu planın kapasite kullanımına bakalım.

Her ne kadar stok hedeflerimizi yakalayamasak da, kapasite kullanımının kontrol altına alındığı görülüyor.
Kapasite kullanımında yine de %100’ü geçen yerler görünüyor. Bunların sebebi Master Data’da verilen RQ yani üretimin kaçın katlarıyla yapılacağı belirleyen değerler. Production Plan sayfasında da görüleceği gibi ürünleri 1’in katları halinde üretiyoruz. Bundan daha küçük ölçekte ürün yapamayacağımız için haftalık kapasite minimal oranda aşılıyor. Arkhon, bir sonraki haftaya geçerken bunu göz önüne alıp kapasiteden düşüyor. Böylece bütün bir planlama dönemine bakarsak %100’ün geçilmediğini görüyoruz.
Şimdi bu hesapların nasıl yapıldığına daha detaylı bakalım. İlk haftamıza odaklanıp, önce mevcut kapasiteyi hesaplayalım. Bunun için Workcenter Params sayfasına bakacağız.

Makinemizin 42. Hafta için kapasitesini hesaplayalım. Bunun için aşağıdaki formülü kullanacağız;
Kapasite = (Work Dur – Downtime) x Amount x Efficiency x Subperiod
Bu örneğimizin sayılarını kullanarak hesaplarsak;
Kapasite = (1440 – 60) x 1 x %90 x 6 = 7452 dakika çıkar.
Ürünlerimizin makineden ne kadar kapasite kullandığı bilgisini Production Matrix tablosundan alıyoruz.

Her bir ürünümüz için 1 adetlik üretim 100 dakika sürüyormuş. 42. Haftada ilk iki ürünümüz için üretim öngörülüyordu. Bunların makinede kaç dakikada üretilebileceğini hesaplayalım;
(44 x 100) + (39 x 100) = 8300 dakika. Kapasite kullanım oranı için aşağıda formülü uygulayacağız;
Kapasite Kullanım Oranı = (Üretim Süresi) / (Kapasite)
Kapasite Kullanım Oranı = 8300 / 7452 = %111 yapar.
Üretim miktarlarını kapasiteyle uyumlu hale getirmek için aşağıdaki formülü uygulayacağız;
Düzeltilmiş Üretim Miktarı = (Önerilen Üretim Miktarı) / Kapasite Kullanım Oranı
Ürünlerimizin ilki için hesap yaparsak;
Düzeltilmiş Üretim Miktarı = 44 / 1,11 = 39.5 => 40
Aslında hesabımızın sonucu 39.5 çıkıyor, fakat biz 1’in katlarıyla üretim yapabildiğimiz için bunu 40’a yuvarlıyoruz. Her iki ürün için de hesaplarımızı yaptıktan sonra kapasite kullanım oranını tekrar hesaplayalım.
Kapasite Kullanım Oranı = ((40 x 100) + (36 x 100)) / 7452 = %102
Eğer ürünlerimizin bağlı olduğu birden fazla makinemiz olsaydı, bunlar arasında kapasite kullanım oranı en yüksek çıkanı baz alarak bu hesapları yapacaktık. Arkhon, her bir ürün ve ona bağlı yarımamüller için bu kontrolleri yapar. Kapasitedeki zayıf halkayı her bir ürün için ayrı ayrı tespit edip yukarıda açıkladığımız şekilde düzeltilmiş üretim miktarlarını hesaplar.
“Uniform” algoritmasını ürünlerle makinelerin birebir eşleştiği ve satış planının görece düzgün dağıldığı iş birimleri için tavsiye ediyoruz. Diğer algoritmalara göre çok daha hızlı çalışması da dikkate alınmalıdır.