MP-25 Multi MRP
- Utkan Ekinci
- Feb 1, 2024
- 3 min read
Üretim yapan şirketlerin malzeme tedarik süreci için en önemli süreçlerinden birisi de MRP yani malzeme ihtiyaç planlamasıdır. Bu süreçte üretim talepleri, reçetelerle eşleştirilip önce yarı mamül ihtiyaçlarına çevrilir. Yarı mamül üretimleri, güvenlik stoğu, minimum üretim miktarı ve parti büyüklüğü gibi kriterlere göre ayarlanır. Ayrıca yarı mamül stokları da bu hesaplar yapılırken gözetilmelidir.
Yarı mamüllerin bir kısmı fabrika dışından, fason üreticiden tedarik ediliyor olabilir. Bu haliyle iş biraz daha karışıktır; planları yaparken yarı mamül için fason üreticiye açılan siparişler de dikkate alınmalıdır.
Ürün ve yarımamüllerden çıkan ihtiyaçlar, üretimin reçete ayarlamalarına bağlı fazla tüketimler ve tedarikçi dağılım oranlarıyla beraber son şeklini alır ve malzeme tedarik planına aktarılır.
Kısıtlı bir ürün-malzeme portföyünde bu hesapları elle yapmak mümkündür, fakat binlerce ürün, yarı mamül ve malzemenin olduğu ortamda süreci yönetmek çok zorlaşır. Arkhon, bütün bu hesapları eksiksiz yapabilir.
Bu eğitimde Arkhon’un Çoklu MRP sürecini nasıl yürüttüğüne bakacağız.
Veri Girişi
Arkhon, malzeme ihtiyaç planını hazırlamak için aşağıdaki tablolardan veri setine ihtiyaç duyar. Bunlardan herhangi birisinde eksik varsa, süreç çalışmaz. Bu tablolara nasıl veri girileceğini ilgili eğitim dökümanlarından bakabilirsiniz.
Master Data (Ana Veri)
Malzeme ve tedarikçi ikilisi
Yarı mamülleri için
MPQ (Minimum üretim miktarı)
RQ (Parti büyüklüğü)
SSQ (Güvenlik stoğu)
Product_Type (Fabrikada veya fasonda üretim kararı)
Stock (Stok)
Yarı mamüller için stok bilgisi
Purchase Order (Satınalma Siparişi)
Yarı mamüller için açık sipariş bilgisi
BOM
Üretim reçeteleri
Bu reçetelerin hangi zaman aralığı için geçerli olduğu bilgisi
BOM Adjustment (BOM Ayarlama)
Malzemelerin reçeteden fazla tüketimi varsa planlama periyodu boyunca değerleri
Product Req (Ürün İhtiyacı)
Üst bileşene girilen orta ve uzun vadeli satış tahminleri
Procurement Share (Tedarik Paylaşımı)
Malzemelerin eğer birden fazla tedarikçisi varsa, bu tedarikçiler üzerindeki dağılımı
Sales Order (Satış Siparişi)
Malzemelere müşterilerin açtığı satış siparişleri
Çoklu Malzeme İhtiyaç Planlama
Arkhon’da malzeme planlama profilimizi yarattıktan sonra “Arkhon Mat Plan” ribbonundan “Requirement Plan” grubunda “Multi MRP Run” tuşuna basıp bir satış planı hazırlayabiliriz. Aşağıda, bu şekilde açılmış ve doldurulmuş bir örneğini görebilirsiniz.
Bu tabloda yer alan başlıkların açıklaması aşağıda verilmiştir.
Product_Type: Arkhon, satış planını hazırlarken altı farklı versiyon çıkartır,
“MAT_REQ_SO”: Sadece satış siparişlerinden gelen ihtiyaçları gösterir.
“MAT_REQ_FRCST”: Sadece satış tahminlerinden gelen ihtiyaçları gösterir.
“MAT_REQ_ALL”: Sipariş ve tahminleri belirli kurallar altında birleştirir.
“SFG_OUT_REQ_SO”: Fason üreticiden alınan yarımamüller için, sadece satış siparişlerinden gelen ihtiyaçları gösterir.
“SFG_OUT_REQ_FRCST”: Fason üreticiden alınan yarımamüller için, sadece satış tahminlerinden gelen ihtiyaçları gösterir.
“SFG_OUT_REQ_ALL”: Fason üreticiden alınan yarımamüller için, sipariş ve tahminleri belirli kurallar altında birleştirir.
Malzeme tedarik planlaması yapılırken, kullanıcı satış siparişlerine bağlı, tahminlere bağlı veya hepsini içeren ihtiyaç listesinden birini seçerek analizlerini yapabilir. Bu konu malzeme planlama başlığı altında detaylı işlenecektir.
Project: Ürünün bağlı olduğu bir proje grubu olabilir. Planlama süreci sonrası proje bazında analizler yapabilmek için kullanılır. Ayrıca ürünler sadece proje bazında kullanılıyorsa, buraya mutlaka bilgi girilmelidir.
Product_Code: İhtiyaç çeken ürünün kodu görülür.
Product_Description: İhtiyaç çeken ürünün açıklaması görülür.
Product_UoM: Ürünün temel birimi görülür. Planlama süreçlerinde bir etkisi yoktur, bilgi amaçlıdır.
Supplier: Ürünün tedarikçisi görülür.
Customer: Ürünün (varsa) satış müşterisi görülür. Bilgi amaçlıdır, süreci etkilemez.
Data: “H” kolonunda itibaren seçilen planlama periyodunun uzunluğu kadar satış planlama sonuçları görülür. Yukarıda görülen örnekte planlama periyodu 24 hafta seçilmiş. Planlama başlangıç dönemi 2022’nin ilk haftası olarak belirlenmiş. Bu şablona göre 2022’nin 24. haftasının sonuna kadar ürün ihtiyaçları çıkmıştır.
Burada karşımıza çıkan malzeme ihtiyaç sonuçları elle de girilebilir. Bu veri girişi sonucu aynı ribbon içinde yer alan “Format Mat Req” ve “Control Mat Req” tuşlarıyla sonuçlar kontrol edililebilir. Fakat, üretim taleplerinin malzeme ihtiyaçlarına çevrilmesi kapsamlı bir iştir. Bu yüzden süreci Arkhon’a bırakmanızı tavsiye ediyoruz.
Eğer, Product Req sayfasında “Product_Type” alanında “PROD_FOR_SO” seçili üretim ürünleri yoksa, MRP sonucunda “MAT_REQ_SO” tipinde ihtiyaçlar çıkmaz. Yani sadece satış siparişlerine istinaden yapılacak üretimlerin, malzeme ihtiyaçları hesaplanmaz.
Aynı şekilde, Product Req sayfasında “PROD_FOR_FRCST” seçili üretim ürünleri yoksa, MRP sonucunda “MAT_REQ_FRCST” tipinde ihtiyaçlar çıkmaz. Fakat, bu ikisinden herhangi birinin yokluğu “MAT_REQ_ALL” tipinin hesabını etkilemez. Eksik olan tip gözardı edilip, diğeri birebir yansıtılır.
Bunların dışında şirket, her ne kadar üretim için malzeme talep etse de, bazı durumlarda bunları satabilir. Bu satışlar Sales Order sayfasına girilirse, MRP hesaplarına dahil edilecektir.
Her bir malzeme hesabı için projenin aşağıdaki sayfalarda belirtilmesi, sonuçların doğru hesaplanmasını sağlayacaktır;
BOM
BOM Adjustment
Product Req
Sales Order
Bu sayfalarda proje tipleri belirtilmezse, Arkhon ayrım yapmadan malzeme ve tedarikçi ikilisi bazında bütün ihtiyaçları toplar. Bu veriyle hesaplanan malzeme planları ve raporlarında projelere göre ayrım yapılamaz.
BOM’da malzemelerin kullanım tarihlerinin doğru girilmesi sürecin yönetimi için çok önemlidir. Yapılan hataları tespit etmek portföyünde yüzlerce, belki binlerce ürün ve malzeme olan bir şirket için çok zordur.
Yarı mamüllere girilen güvenlik stoğu ve üretim parametreleri MRP hesaplarında dikkate alınır. Eğer, bu parametrelerin gerektirdiği miktar, üst bileşenden akan ihtiyacın üstündeyse, başka üst bileşenlerden gelen ihtiyaçlarda da kullanılır. Örneğin, yarı mamülün minimum üretim miktarı 10 diyelim. Bir üst bileşenden 5, diğerinden 3 geliyorsa, yarımamül için her ikisinde kullanmak üzere 10 istenir. Kalan 2 tanesi, bir sonraki periyotta da yine üst bileşenlerden gelen ihtiyaçlar için kullanılır.
Yarı mamüllerin, bu üretim ve stok parametreleri sonucu değişen ihtiyaçları, alt bileşenlerini de etkiler. Böylece, sistem bütün bileşenleri için doğru miktarlarda üretim ve tedarik ihtiyaçları çıkartır.
Fason yarı mamüllerin ham ihtiyaçları, malzeme planlama sayfasına çıkar. Fasona açılan siparişler ve devamı için önerilen miktarlar da bu tedarik planında gözükür. Açık siparişler ve önerilen miktarlara bağlı olarak malzeme ihtiyaçları da hesaplanır. Böylece, Arkhon eş zamanlı olarak ihtiyaç ve tedarik planlarını yapmış olur.